همورویید یا بواسیر
شایعترین علامت همورویید احساس ناراحتی در ناحیه مقعد و بخصوص درد، سنگینی، خارش و خونریزی است. اما این علایم فقط مختص همورویید نیست و سایر بیماریهای مقعدی هم ممکن است چنین علایمی بهمراه داشته باشند. بهمین دلیل اولین قدم مراجعه به متخصص مربوطه (کولورکتال) و تشخیص دقیق بیماری و نیز تعیین درجه (گرید) بیماری است. در همین قسمت اکیدا توصیه می کنم از مصرف خودسرانه و غیر علمی داروهای گیاهی بخصوص بصورت موضعی اکیدا پرهیز کنید. چنانچه تشخیص همورویید برای شما قطعی شد میتوانید تا رسیدن به درمان مطلوب اقدامات زیر را انجام دهید.
- چنانچه همورویید شما درجه 4 باشد، تنها درمان آن جراحی است. در غالب موارد این درجه از بیماری با درد شدیدی بروز کرده و بیمار نیازمند عمل اورژانس می باشد. جالب است بدانید دانشمند بزرگ طب سنتی ابن سینا نیز تنها راه درمان قطعی این بیماری را در این مرحله جراحی میداند.
- اگر شدت بیماری کمتر باشد مهمترین کار ابتدا تسکین درد و سپس کاهش فشار عروق خونی ناحیه مبتلاست. بدین منظور چنانچه شدت درد زیاد باشد استفاده از داروهای مسکن و نیز نشستن در تشت آب گرم بسیار کمک کننده است. همچنین میتوانید ازپمادهای موضعی استاندارد گیاهی یا شیمیایی با تجویز پزشک مربوطه استفاده نمایید.
- بمنظور کاهش فشار بر توده همورویید این نکته را بخاطر بسپارید که در هنگام اجابت مزاج از زور زدن پرهیز کنید. جهت درمان یبوست خود و کمک به دفع راحت تر مدفوع از رژیمهای غذایی تلفیقی (تغذیه و طب سنتی) بهره بگیرید. (پیشنهاد ویژه ثمینا مصرف مارمالاد سیب، به و گلابی معطر به گلاب)، مصرف میوه های تازه متناسب با مزاج (میوه های گرم برای سردمزاجان: انگور، انجیر، خربزه و میوه های سرد برای گرم مزاجان: هلو، آلو، کاهو)، مصرف نوشیدنی های متناسب با مزاج (نوشیدنی گرم برای سرد مزاجان: خاکشیر یا بارهنگ با آب جوش و کمی نبات، عرق زنیان، عرق دارچین و نوشیدنی سرد برای گرم مزاجان: شربت سکنجبین، شربت تخم شربتی، عرق کاسنی، عرق بیدمشک)
- پس از تسکین نسبی درد و خونریزی از درمانهای تخصصی طب سنتی ایران و رژیمهای تلفیقی بمنظور بهبود تورم، کاهش دوره های عود و تنظیم وزن بهره بگیرید.
- جهت درمان کامل و قطعی اصلاح مزاج و درمان بیماریهای زمینه ای بسیار حائز اهمیت است. (کاهش سودا مهمترین عامل مستقیم در ایجاد، تشدید و عود همورویید است).
افراد مستعد به همورویید
بطور کلی افزایش وزن، یبوست و اسهال مزمن، بی تحرکی، بارداری، سابقه خانوادگی، رژیم غذایی نامناسب و استرس و درگیریهای ذهنی زیاد و طولانی مدت و گاهی سرفه های مزمن طولانی مدت از مهمترین عوامل بروز همورویید هستند. گاهی نیز ممکن است بواسیر جزیی از علایم بیماریهای جدی تر بخصوص توده های شکمی و یا سیروز کبدی باشند. و این موضوع لزوم پیگیری اولیه و اطمینان از تشخیص دقیق پزشکی را بیشتر میکند. طبق دیدگاه طب سنتی نیز افزایش سودا در بدن میتواند بیماریهای زیادی از قبیل وسواس، همورویید و واریس را ایجاد نماید.
هموروئید یا بواسیر چیست؟
بیماری هموروئید یا بواسیر رگ متورم و ملتهب در رکتوم مقعد است که منجر به ناراحتی در این ناحیه می گردد. هموروئید یا همان بواسیر پرخونی یا تورم عروق خونی ناحیه مقعد است که معمولا بدلیل فشار ناشی از زور زدن در هنگام دفع مدفوع , چاقی و یا بارداری ایجاد می شود.. شیوع آن در زنان و مردان یکسان گزارش شده است و بیشترین سن شیوع آن بین ۴۵ تا ۶۵ سالگی است. البته شیوع هموروئید در ایران در زنان بیشتر است و افراد چاق بیشتر در معرض ابتلا به همورویید هستند.
به طور کل هموروئید یا بواسیر خود به خود درمان نمی شود و لازم است اقدامات درمانی انجام شود. احساس سنگینی، درد، خارش و سوزش همورویید ممکن است همیشه باقی بماند زیرا توده هموروییدی موجود در مقعد همیشه در زمان دفع مدفوع در معرض فشار قرار دارد اما هموروئید دوره بارداری ممکن است پس از زایمان به دلیل برداشته شدن فشار از روی ناحیه مقعد خود به خود رفع شود و یا در بعضی موارد به خاطر فشار های زایمان تشدید شود
انواع هموروئید یا بواسیر
انواع هموروئید یا بواسیر به دو دسته کلی هموروئید داخلی که زیر خط دندانه ای مقعد است و هموروئید خارجی که بیرون خط دندانه ای مقعد ظاهر میشود تقسیم میشود. هر کدام از این نوع هموروئید ها به نوبه خود به انواع مختلفی تقسیم می شود.
هموروئید یا بواسیر درجه 1
این نوع هموروئید، خفیف ترین نوع این بیماری است و توده هموروئیدی هنوز داخل مقعد قرار دارد. این مرحله چند هفته ادامه دارد و اگربیمار درصدد درمان آن برنیاید هموروئید پیشرفت خواهد کرد.علائم این نوع هموروئید خفیف بوده و معمولاً بیمار تنها به میزان کم احساس درد داشته و یا ممکن است خونریزی داشته باشد.
هموروئید یا بواسیر درجه 2
از مرحله اول تا دوم بین چند روز تا چند هفته فاصله وجود دارد. در این مرحله توده همورویید بزرگتر و متورم شده و معمولاً با دفع مدفوع از مقعد خارج میشود. اما خود به خود و حتی بدون نیاز به فشار دست، به داخل باز می گردد. در این مرحله علاوه بر درد نسبی، خونریزی خفیف، سوزش و خارش مقعد نیز وجود دارد.
هموروئید یا بواسیر درجه 3
در این مرحله بیماری جدی تر شده و باید هرچه زودتر درمان را شروع کنید. در هموروئید داخلی درجه سوم با ایجاد فشار به مقعد توده هموروئیدی از مقعد خارج میشود، ولی فقط با فشار دست به داخل باز می گردد. در این مرحله درد شدید، خونریزی، خارش و سوزش و احساس نیاز مکرر به دفع مدفوع وجود دارد.
هموروئید یا بواسیر درجه 4
درجه چهارم شدیدترین نوع بواسیر است. در این مرحله همه علایم ذکر شده بصورت شدید وجود دارد وتوده بواسیری خارج شده حتی با فشار دست نیز به داخل باز نمی گردد. این حالت یک وضعیت اورژانسی بوده و معمولاً به دلیل خونریزی غیر قابل کنترل، نیاز به درمان سریع دارد در مواردی جدی تر بیمار به دلیلی انسداد روده توانایی دفع مدفوع را از دست می دهد، ترشحات مخاطی و لزج در این مرحله مشاهده میشوند، خارش و سوزش شدید، به دلیل عدم توانایی بیمار در تمیز کردن مقعد نیز شدت می گیرد.
عوارض هموروئید
همورویید درمان نشده میتواند سبب کم خونی یا آنمی، آبسه مقعدی، شقاق مقعد و عفونت شود.
هموروئید بارداری
هموروئید در بارداری معمولا در سه ماهه سوم بسیار شایع است زیرا با افزایش وزن جنین و مادر فشار در این ناحیه بسیار بیشتر می شود. به همین دلیل توصیه می شود قبل از اقدام به بارداری از سلامتی کامل خود بخصوص دستگاه گوارش اطمینان داشته باشید و اگر مبتلا به نفخ، یبوست و ریفلاکس هستند حتما درمان آن را بطور کامل انجام دهید.
هموروئید در کودکان
در کودکان به دلیل کاهش مصرف آب و نگهداشتن مدفوع بروز یبوست شایع بوده و ممکن است سبب ایجاد همورویید گردد.البته بروز شقاق در کودکان شایعتر است و این موضوع باید به دقت توسط والدین پیگیری شود تا با درمان به موقع یبوست از بروز آنها جلوگیری کرد.
درمان هموروئید در بچه با اصلاح رژیم غذایی و مصرف داروی مناسب که توسط پزشک تجویز می شود امکانپذیر است. نشستن در لگن آب گرم و حمام کردن نیز به کاهش التهاب هموروئید کمک می کند. به خصوص قبل و بعد از اجابت مزاج کودک. معمولا هموروئید در بچه ها به قدری پیشرفته نیست که نیاز به جراحی داشته باشد و باتوجه به رشد سریع کودکان درمان های دارویی و مراقبت های خانگی به سرعت پاسخگوی درمان کودکان می باشد.
علایم هموروئید
از شایعترین علایم هموروئید یا بواسیر که در تمامی انواع مشترک است احساس توده (احساس پری و سنگینی) در ناحیه مقعد، خارش و نیز دفع ناقص مدفوع است. در هموروئید داخلی احساس درد کمتر اما احساس سنگینی و گاهی خونریزی شایعتر است. علاوه بر این موارد خروج ترشحات مخاطی، بی اختیاری ذفع گاز و مدفع، التهاب و تورم نیز ممکن است در ناحیه مقعد وجود داشته باشد.
تشخیص هموروئید یا بواسیر
تشخیص هموروئید از طریق شرح حال، معاینه بالینی و گاهی آندوسکوپی و کولونوسکوپی است که با توجه به علایم بیمار و سایر شرایط جسمانی ممکن است یکی یا همهم این موارد نیاز باشد. به عبارت دیگر بسته به مدت زمان ابتلا و شدت بیماری گاهی با گرفتن یک شرح حال ساده هم تشخیص امکان پذیر است.
نکته مهم در مورد تشخیص دقیق همورویید
شقاق یا آبسه مقعد گاهی با همورویید اشتباه گرفته میشود. همچنین ممکن است زگیل تناسلی در ناحیه مقعد با هموروئید اشتباه گرفته شود. خونریزی نیز فقط ناشی از همورویید نیست و گاهی در بیماریهای التهابی روده و یا برخی سرطانهای گوارشی ممکن است وجود داشته باشد.
